Od biblioteki do biblioteki (3)

Dzisiaj zapraszam do kolejnej wyjątkowej biblioteki:

Zakład Narodowy im. Ossolińskich 

 

Zakład Ossolińskich we Lwowie

Zakład został ufundowany dla Narodu Polskiego w 1817 roku przez Józefa Maksymiliana Ossolińskiego, otwarty w 1827 roku we Lwowie. 

Do 1939 roku łączył w sobie bibliotekę, wydawnictwo i Muzeum Książąt Lubomirskich. 

 

Ossolineum podczas zaborów, mimo prześladowań i narzuconej germanizacji, skupiało polski ruch umysłowy i było jednym z najważniejszych ośrodków pracy nad budową kultury polskiej.

Zgodnie z intencją założyciela stało się ono jednym z najważniejszych ośrodków badań nad dziejami i literaturą polską - dysponując jednym z największych księgozbiorów w Polsce, a także ogromnym zbiorem rękopisów i autografów, w tym rękopisów średniowiecznych i najstarszych druków.

W latach 1939-1941 Lwów był pod okupacją sowiecką:

Zakład został zarządzeniem radzieckim wchłonięty przez Akademię Nauk ZSRR, zbiory Biblioteki upaństwowiono a polskie depozyty przedmiotowe złota i srebra umieszczone tutaj przez polską arystokrację i ziemiaństwo zarekwirowano.

W czasie okupacji niemieckiej Lwowa (1941 – 1944) zbiory biblioteki Ossolineum zostały włączone do niemieckiej Staatsbibliothek Lemberg. 

W początkach 1944 roku władze niemieckie zarządziły przeprowadzenie ewakuacji lwowskich zbiorów bibliotecznych.

Przygotowania do transportu.

Dwa transporty ewakuacyjne przygotowane przez kierującego Ossolineum podczas wojny profesora Mieczysława Gębarowicza, zawierały (wbrew wyraźnym instrukcjom niemieckim) najcenniejsze i starannie wyselekcjonowane zbiory. Wywieziono je najpierw do Krakowa i złożono w piwnicach Uniwersytetu Jagielońskiego a następnie zmagazynowane w miejscowości Adelin (obecnie Zagrodno) na Dolnym Śląsku.

W 1947 r. Biblioteka Ossolineum została reaktywowana na bazie zbiorów lwowskich, odzyskanych od rządu ZSRR (ok. 15-20% całości przedwojennych zbiorów) oraz zbiorów z niemieckich transportów ewakuacyjnych.

Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu (od ul. Grodzkiej) 

 

 

W wyniku wieloletnich starań o odzyskanie zbiorów (w 2003 r.)  Ossolineum uzyskało możliwość pełnego dostępu do polskich kolekcji przechowywanych we Lwowie w Bibliotece im. Stefanyka, z możliwością ich kopiowania (skanowania i mikrofilmowania) przez polskich specjalistów oraz opracowania. 

Podpisano umowę w sprawie wzajemnego kopiowania (skanowania) zbiorów: poloników we Lwowie i ukrainików we Wrocławiu.